İlber Ortaylı 21 Mayıs 1947 tarihinde Bregenz, Avusturya'da Kırım Tatarı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Henüz iki yaşındayken ailesiyle birlikte Türkiye'ye göç etti.
Ankara Atatürk Lisesi'nden, 1965 yılında mezun oldu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin tarih bölümünü 1970'te bitirdi. Halil İnalcık, Mümtaz Soysal, Seha Meray gibi önemli isimlerin öğrencisi oldu. Viyana Üniversitesi Slavistik ve Orientalistik Bölümü'nde eğitim gördü. Yüksek lisans çalışmasını Chicago Üniversitesi'nde Halil İnalcık ile yaptı.
Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova, Roma, Münih, Strazburg, Yanya, Sofya, Kiel, Cambridge, Oxford ve Tunus üniversitelerinde misafir öğretim üyeliği yaptı. 1989'da Türkiye'ye dönerek profesör oldu. Osmanlı ve Rus tarihi ile ilgili makaleleri yerli ve yabancı dergilerde yayınladı.
2005 senesinde Topkapı Sarayı Müzesi başkanı oldu. Ortaylı 2012'de yaş haddinden emekli oldu. Görevi Ayasofya Müzesi başkanı Haluk Dursun'a devretti.
Birçok kitabı bulunan İlber Ortaylı, şu an Galatasaray Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi'nde Türk Hukuk Tarihi dersi vermektedir.
ESERLERİ
Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu (1980)
Tanzimattan Sonra Mahalli İdareler
Türkiye İdare Tarihi
Gelenekten Geleceğe (1982)
Osmanlı Toplumunda Aile (2000)
Osmanlı Mirası (2002)
Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek (2006) (Arapça, Yunanca, İngilizce ve Sırpça’ya çevrildi.)
Son İmparatorluk Osmanlı (2006)
Osmanlı Barışı (2007)
Üç Kıtada Osmanlılar (2007)
Tarihin Sınırlarına Yolculuk (2007)
İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı (2008) (Macarca, Yunanca, Sırpça, Makedonca ve Sırpça’ya çevrildi.)
Tarihimiz ve Biz (2008)
Türkiye’nin Yakın Tarihi (2010)
Defterimden Portreler (2011)
Tarihin Gölgesinde (2011)
Yakın Tarihin Gerçekleri (2012)
Cumhuriyetin İlk Yüzyılı (2012)
İlber Ortaylı Seyehatnamesi (2013)
İmparatorluğun Son Nefesi (2014)
Eski Dünya Seyahatnamesi, Timaş Yayınları (2014)
Türklerin Tarihi, Orta Asya'nın Bozkırlarından Avrupa'nın Kapılarına,(2015)
Türklerin Tarihi, Anadolu'nun Bozkırlarından Avrupa'nın İçlerine, (Nisan 2016)
İttihat ve Terakki(2016)
Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı(2016)
Osmanlı’ya Bakmak Osmanlı Çağdaşlaşması (2016)
İstanbul'dan Sayfalar(2016)
Türklerin Altın Çağı (2017)
Gazi Mustafa Kemal Atatürk (2018)
