Beyin hücrelerinin dejenere olmasına ve ölmesine yol açan bir hastalık olan Alzheimer halk arasında “bunama” olarak bilinen demans durumun en önemli sebebidir. Demans hastalığıysa insanın bağımsız çalışabilme yeteneğini bozar, düşünme, davranışsal ve sosyal becerilerde sürekli bir düşüşe yol açar. Kişinin yakın dönemde olan olayları ya da konuşmaları unutması hastalığın erken belirtileri arasındadır. Alzheimer hastalığı ilerledikçe hastada ciddi hafıza bozukluğu gelişir ve günlük yaşamını sürdürmesi için gerekenleri yapamayacak hale gelir. Hastalık daha da ilerlediğinde yetersiz beslenme, dehidrasyon yani sıvı kaybı, enfeksiyon gibi beyindeki ciddi fonksiyon kaybından kaynaklanan komplikasyonlar neticesinde ölümle sonuçlanır. Yani Alzheimer ne yazık ki ölümcül bir hastalıktır.
Alzheimer belirtileri
Yukarıda Alzheimer hastalığının erken dönem belirtilerinin yakın dönemdeki olayları veya konuşmaları unutmak olduğu belirtmiştik. Bu erken dönem dışındaki belirtiler dışında Alzheimer hastalığı belirtileri şunlardır:
- İfadeleri ve soruları üst üste tekrarlama
- Konuşmaları, randevuları, olayları unutma ve sonra da hatırlamama
- Eşyaları her zamankinden farklı ve mantısız yerlere kaldırma
- Tanıdık yerlerde kaybolma
- Aile üyelerinin ve tanıdık nesnelerin isimlerini unutma
- Düşünceleri ifade etmek, nesneleri tanımlamak ya da konuşmalara katılmak için doğru kelimeleri bulmakta zorlanma
- Karar verebilme yeteneğinde azalma
- Bilinen görevleri planlama ve gerçekleştirme de bozulma (örneğin giyinme, banyo yapma gibi işler)
Bunların yanı sıra Alzheimer hastalığı kişilik ve davranışlarda da ciddi değişikliklere neden olabilir. Hastalığın kişilik ve davranışlarda yol açabildiği değişiklikler şunlardır:
- Depresyon
- İlgisizlik
- İnsanlara karşı güvensizlik
- Uyku alışkanlıklarında değişiklikler
- Eşyalarının çalındığını düşünmek gibi çeşitli sanrılar
- Sinirlilik ve saldırganlık
Kendinde ya da herhangi bir aile üyesinde bu belirtilerin varlığını fark edenlerin muhakkak en kısa sürede doktora başvurması gerekir.
Alzheimer nedenleri
Bilim insanları çoğu kişi için Alzheimer hastalığının zamanla beyni etkileyen genetik faktörler, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu neticesinde ortaya çıktığına inanıyorlar. Ancak bu hastalığın kesin nedenleri henüz tam olarak anlaşılabilmiş değil. Hastalığın normal işlevini yerine getiremeyen, beyin hücrelerinin (nöronlar) çalışmasını engelleyen ve biz dizi toksik olayı açığa çıkarak beyin proteinleri ile ilgili bir problem olduğu biliniyor. Hastalık sebebiyle nöronlar zarar görüyor, birbirleri ile olan bağlantıları yok oluyor ve sonunda ölüyorlar, bu durum neticesinde de yukarıda saydığımız semptomlar ortaya çıkıyor.
Alzheimer tedavisi
Bu hastalığı korkutucu kılan neden olduğu semptomların yanı sıra Alzheimer tedavisi için spesifik yöntemlerin bulunmayışıdır. Çok karmaşık bir hastalık olan Alzheimer’i herhangi bir ilaçla ya da başka bir müdahale ile tedavi etmek mümkün değildir. Bazı ilaçlar hastalığın neden olduğu semptonların azalmasına yardım edebilir, bu ilaçlar ile hastanın daha uzun yaşamasına ve yaşam kalitesinin artırılmasına çalışılır, ancak ilaçların hastalığı tamamen ortadan kaldırma ya da ilerleyişini durdurma olasılığı yoktur. Dolayısı ile Alzheimer aslında tedavisi olmayan bir hastalıktır.
Alzheimer hastalığını önleme
Alzheimer hastalığı önlenebilir bir durum değildir, ancak hastalığın oluşumunda risk faktörü olan bir takım alışkanlıkların değiştirilmesi faydalı olabilir. Alzheimer riskini azaltabilmek için şunları yapmak faydalı olabilir:
- Düzenli egzersiz yapmak
- Doymuş yağ oranı düşük ve işlenmemiş, taze yiyeceklerden oluşan bir beslenme tarzı benimsemek
- Sigara içmemek
- Yüksek tansiyon, diyabet ve yüksek kolesterolünüz varsa bu hastalıklarla ilgili tedavilere tam olarak uymak.
Ayrıca Alzheimer hastalığından korunmak için yaşam boyunca zihinsel ve sosyal açıdan aktif olmak da önemlidir. Hastalığın düşük eğitim seviyesindeki insanlarda yüksek eğitim almış olanlara kıyasla daha fazla görüldüğü bildirilmiştir. Okumak, öğrenmek, sosyal faaliyetlere katılmak hastalıktan korunmaya yardımcı olabilir, ancak bunların hastalığa yakalanmayı kesinlikle engelleyeceği söylenemez.