Günümüzde etkisi kalmamış olsa da bir zamanlar dünyada kitlesel ölümlere sebep olan çiçek hastalığı uzun süredir yok, ancak sebep olduğu kayıplar insanlığın hafızasından silinmiş değil. Peki, çiçek hastalığı nedir? Bu sorunun ve çok daha fazlasının yanıtını aşağıda bulacaksınız. İşte çiçek hastalığı hakkında her şey.
Çiçek hastalığı hakkında genel bilgiler
- Çiçek hastalığı variola virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır.
- Çiçek hastalığına neden olan variola virüsünün kuluçka süresi diğer birçok virüse kıyasla daha uzundur. Belirtiler kişi virüse maruz kaldıktan 7-17 gün sonra ortaya çıkar.
- Çiçek hastalığı halk sağlığı çalışmaları ve aşılama ile ortadan kaldırılan ilk hastalıktır.
- Çiçek hastalığı yüksek ateş, titreme gibi belirtilerin yanı sıra karakteristik bir döküntüye neden olur.
- Dünya üzerinde çiçek hastalığına yakalanan kişilerin yaklaşık üçte biri hayatını kaybetmiştir, kurtulanlar ise ömür boyu yaralı (döküntüler sebebiyle) kalmıştır, gözler de enfekte olmuşsa kimileri ne yazık ki görme yetilerini de kaybetmişlerdir.
- Çiçek hastalığı doğrudan insandan insana bulaşır. Öksürme ya da hapşırma ile dağılan virüsün bir başkası tarafından solunması ile hastalık bulaşmış olur.
Çiçek hastalığı risk faktörleri nelerdir?
Çiçek hastalığı günümüzde ortadan kalkmış durumda olduğu için bu hastalık ile ilgili tek risk faktörü virüsün saklandığı laboratuarlarda bir şekilde virüse maruz kalmak ya da virüsün biyolojik silah olarak kullanılmasıdır. Bunların da çok uzak ihtimaller olduğu göz önünde bulundurulduğunda çiçek hastalığına yakalanma riskiniz yok demek yanlış olmaz.
Çiçek hastalığı belirtileri
Çiçek hastalığına sebep olan variola virüsü vücuda girdikten sonra hastalığın belirtilerinin ortaya çıkması 7-14 gün arasında sürebilir. Virüs kana karıştıktan 72-96 saat sonra kan dolaşımında büyümeye başlar. Çiçek hastalığı belirtileri şunlardır:
- Hastalığın erken belirtileri ateş, vücut ağrıları, baş ağrısı, üşüme, kas ağrıları, sırt ağrısı ve halsizliktir. Ayrıca kusma ve titreme de hastalığın başında görülen belirtiler arasındadır.
- Yukarıda saydığımız ilk semptomların48-72 saat ardından vücutta kızarıklıklar oluşmaya başlar ve bu kızarıklar irinli yaralara dönüşür.
- Kızarıklığın ortaya çıkmasının hemen ardından virüs mukoza zarlarına doğru hareket eder, yani bulaşıcı hale gelir. Enfekte kişi hapşırdıkça, öksürdükçe etrafa virüs saçar. Enfekte kişiler üç haftaya dek hastalığı bulaştırabilirler, ancak çiçek yaralarının kabukları düştükten sonra artık hastalık bulaştırma riskleri yoktur.
- Hastalığın erken döneminde ortaya çıkan kızarıklık ve irinli yaralar sıklıkla suçiçeği hastalığı ile karıştırılır ancak suçiçeği döküntüleri kollarda ve bacaklarda başlayıp vücuda yayılırken çiçek hastalığının döküntüleri önce ağızda başlar, ağızdan yüze, sonra kollara, ellere ve oradan da alt gövdeye yayılır.
Çiçek hastalığı tedavisi
Çiçek hastalığı şüphesi bulunan bir kişi hemen karantinaya alınmalıdır, ayrıca bu kişi ile temas eden hatta aynı ortamda bulunan hastane personelinin de karantinaya alınması gerekebilir, çünkü yukarıda da belirttiğimiz gibi çiçek hastalığı öksürme, hapşırma gibi durumlarda hava yoluyla çok kolay bulaşır. Hasta olduğundan şüphelenilen kişi ve bu kişiye temas edenler en az 17 gün boyunca karantinada tutulur. Karantinaya alınan kişide çiçek hastalığı belirtileri ortaya çıkarsa tedaviye hemen başlanması gerekir. Çiçek hastalığı tedavisinde ciltteki enfeksiyonlar için antibiyotik kullanılır, ancak virüse karşı etkili bir ilaç yoktur. Ayrıca hastalık sebebiyle oluşan sıvı kaybının giderilmesi de tedavinin bir parçasıdır. Hasta cildindeki kabuklar düşene dek karantinada tutularak tedaviye devam edilir. Virüs hastalardan düşen kabuklarda günlerce canlı kalabilir bu sebeple kabukların da kesinlikle virüs yaymaları engellenecek şekilde imha edilmeleri gerekir.